محو آثار معاصی از دو راه قابل بررسی است؛ یکی راه غیراختیاری و دیگری اختیاری. عوامل غیراختیاری مؤثّر در محو آثار معاصی، عواملی است که شخصی که مرتکب معصیت شده است، درصدد رفع آثار معصیتش برنیامده است؛ یعنی در مقام توبه و ندامت نیست و بدون اینکه کوچکترین قدمی بردارد، خود خدا دست به کار می شود. 

گزیده ای از سخنان استاد مورخ ۱۴۰۳/۱۰/۰۴

هدایت ثانوی، باطنی و قلبی بالاتر از هدایت اوّلیه است، انکار حق و مقابله با آن باعث محرومیت و بسته شدن راه رسیدن به مراتب بالاتر هدایت می‌شود. کسی که به ولایت خدا تمکین کند و راه عبودیّت او را پذیرا شود، خدا ولایتش را به دست گرفته و کارگردان زندگی او می‌شود. همراهی با اولیای خدا اگر قلبی و باطنی باشد، می‌توان بهره برد، رشد کرد و به همه‌جا رسید. مِراء و جدل وقتی قابل قبول است که ظاهری باشد؛ یعنی یک محاجّۀ کاملاً شفاف و با ادلۀ قوی در جمع؛ تا دیگران قضاوت کنند و ببینند که طرف مقابل تن به حقیقت نمی‌دهد و لجاجت می‌کند. گفتن لفظی اِن‌شاءالله، ادب بندگی است؛ امّا باید توجّه قلبی داشت. انسان‌های اهل معرفت یک لحظه از این حقیقت که همه چیز دست خداست، غافل نمی‌شوند و توجّه به اِن‌شاءالله در باطن آن‌ها دائمی است. بدترین فراموشی، فراموش کردن خداست؛ در واقع انسان حقیقت و خویشتن خود را فراموش می‌کند. جایی باید خدا را یاد و ذکر کرد که انسان ماسِِوی‌الله را فراموش کند، بخشی از ذهنش مشغول مخلوق و بخشی مشغول خالق نباشد، کلّ مخلوق را فراموش کند. در داستان اصحاب کهف دو پیام جدّی وجود دارد: انسان می‌تواند بیش از سیصد سال زنده بماند و این به حل کردن بحث طول عمر در رابطه با امام زمان علیه‎السّلام کمک می‌کند. زنده ماندن انسان وابسته به آب و غذا نیست. می‌توان سیصد سال بدون خوردن غذا و نوشیدن آب زنده ماند.

گزیده ای از سخنان استاد مورخ ۱۴۰۳/۱۰/۰۴

هدایت ثانوی، باطنی و قلبی بالاتر از هدایت اوّلیه است، انکار حق و مقابله با آن باعث محرومیت و بسته شدن راه رسیدن به مراتب بالاتر هدایت می‌شود. کسی که به ولایت خدا تمکین کند و راه عبودیّت او را پذیرا شود، خدا ولایتش را به دست گرفته و کارگردان زندگی او می‌شود. همراهی با اولیای خدا اگر قلبی و باطنی باشد، می‌توان بهره برد، رشد کرد و به همه‌جا رسید. مِراء و جدل وقتی قابل قبول است که ظاهری باشد؛ یعنی یک محاجّۀ کاملاً شفاف و با ادلۀ قوی در جمع؛ تا دیگران قضاوت کنند و ببینند که طرف مقابل تن به حقیقت نمی‌دهد و لجاجت می‌کند. گفتن لفظی اِن‌شاءالله، ادب بندگی است؛ امّا باید توجّه قلبی داشت. انسان‌های اهل معرفت یک لحظه از این حقیقت که همه چیز دست خداست، غافل نمی‌شوند و توجّه به اِن‌شاءالله در باطن آن‌ها دائمی است. بدترین فراموشی، فراموش کردن خداست؛ در واقع انسان حقیقت و خویشتن خود را فراموش می‌کند. جایی باید خدا را یاد و ذکر کرد که انسان ماسِِوی‌الله را فراموش کند، بخشی از ذهنش مشغول مخلوق و بخشی مشغول خالق نباشد، کلّ مخلوق را فراموش کند. در داستان اصحاب کهف دو پیام جدّی وجود دارد: انسان می‌تواند بیش از سیصد سال زنده بماند و این به حل کردن بحث طول عمر در رابطه با امام زمان علیه‎السّلام کمک می‌کند. زنده ماندن انسان وابسته به آب و غذا نیست. می‌توان سیصد سال بدون خوردن غذا و نوشیدن آب زنده ماند.

شیعه معتقد است چون خدا خالق انسان است، مالک آنهاست و چون مالک انسانهاست، ولایت به آنها دارد. می تواند امر و نهی کند و آزادی های آنها را محدود کند. ولایت الهی در قالب احکام دین و شرع مشخص شده است. برخی از احکام شرع، احکام اجتماعی است؛ مثل احکام نظامی، اقتصادی، سیاسی و احکام قضایی که اجرا شدن این احکام مستلزم وجود حکومت در جامعه می باشد... 

بشارت ظهور یک منجی که تمام رنج ها و سختی ها  را از بین ببرد و جهان را از عدل و داد سرشار کند، مختصّ اسلام و کتاب آسمانی قرآن نیست. بسیاری از ادیان و مکاتب دیگر نیز از ظهور یک منجی برای برپاداشتن قسط و داد خبر داده اند. 

گزیده ای از سخنان استاد مورخ ۱۴۰۳/۱۰/۰۳

پیامبراکرم صلّی‌الله‌ علیه‌ وآله وسلّم حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را اُمِّ‌اَبیها خواندند‌. اُم یعنی سرچشمه و مبدأ. گل سرسبد گلزار خلقت، وجود مقدّس پیامبر خاتم صلّی‌الله‌ علیه‌ وآله وسلّم است و اُمِّ رسول‌الله یعنی صدیقۀ طاهره صلوات‌الله‌علیها، اُمِّ همۀ کمالات خلقت هستند. همۀ کمالات، نورها و فضیلت‌ها از وجود صدیقۀ طاهره سلام‌الله‌علیها نشأت گرفته است. خجستگی این ایّام نشأت‌یافته از مقامات فاطمی است. وقتی معرفت ما به ایشان افزون شود، این شادمانی و خجستگی بیشتر خواهد شد. میزان خوشحالی از میلاد و منتقل شدن این نور مقدّس از عالم بالا به عالم ما خاکیان، تابعی از میزان شناخت و معرفت به حقّ ایشان است؛ گرچه همۀ خلق دستشان از معرفت او بریده و کوتاه است. امیدواریم خدای متعال در حدّ همین ظرف کوچک وجودی ما از انوار فاطمی چنان بگنجاند که ظرف را بزرگ کند؛ چون ظرف روح برخلاف ظرف‌های دیگر که محدود‌کنندۀ مظروف هستند، با بزرگ شدن مظروف بزرگ می‌شود. لذا هر مرتبه از انوار، حقایق و کمالات فاطمی که در روح انسان تجلّی کند، مبدأ وسعت یافتن روح می‌شود.

ایرانیان در آغاز فروردین، در مراسمی با شکوه و مفصل، عیدی ملی به نام نوروز باستانی، برگزار می کنند. در تاریخ نقل شده که «نوروز» روز تاج گذاری جمشید جم بوده و تثبیت آن در اول بهار، در زمان سلجوقیان اتفاق افتاده است. در سال ۴۷۱ ه.ق جلال الدین سلجوقی، ۱۸ فروردین سال یزدگردی را به عنوان شروع سال معرفی کرد.  

گزیده ای از سخنان استاد مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۲۷

اگر کسی راه بیفتد و وارد کهف ولایت شود، خدا سرپرستی او را عهده‌دار می‌شود و هرآنچه برای رشد، سلامتی، تعالی، تقرّب و بقای او لازم است، فراهم می‌کند. سگ اصحاب کهف روزی چند پی نیکان گرفت و مردم شد حتی حیوانات و جمادات در مجاورت اولیای خدا نصیب می‌برند. شاهد آن، ستون حنّانه در مسجدالنّبی است. اگر کسی موحّد واقعی باشد و جز خدا از کسی نترسد، خدا در قلب دشمنان او ترس می‌اندازد. اصحاب کهف را خدا یک‌جا خرید. یک‌دل شدن، یگانه بودن، باهم و برای خدا راه افتادن باعث می‌شود خدا همه را یک‌جا بخرد. خدا خریداری است که انسان‌ها را دَرهم می‌خرد؛ به‌شرطی که دَرهم و یک‌دل بشوند. سالک الی‌الله باید به لقمه‌ای که می‌خورد، خیلی دقّت کند‌. اعمال جَوانِحی (افکار، خلقیات و روحیات) و اعمال جَوارِحی (اقدامات و سخنان) همگی از رزق و لقمه‌ای که خورده می‌شود، ریشه می‌گیرند. تقیّه و ظاهر غیرایمانی داشتن در تمام عمر درست نیست. آشکار کردن ماجرای اصحاب کهف برای برطرف کردن تردیدها نسبت به قیامت و معاد است. باور به قیامت بیش از باور به توحید برای عموم مردم در جهت اِصلاح و صَلاح نافع است. با کسانی که اهل پذیرش حقیقت نیستند و قصد لجاجت دارند، باید مِراء ظاهری کرد؛ یعنی در مقابل جمع مناظره کرد تا جمع بفهمد که این‌ها در مناظره شکست خورده‌اند. می‌توان عزم انجام کاری را کرد، اما اذن انجام آن کار را باید خدا تکویناً بدهد تا عزم به عمل تبدیل شود. لذا باید با گفتن ان‌شاءالله، انجام هر عملی را به مشیّت الهی منوط کرد...

گزیده ای از سخنان استاد مورخ ۱۴۰۳/۰۹/۲۷

تأویل و معنای باطنی کهف، ولایت است. کسی که به قصد رسیدن به حقیقت توحید راه می‌افتد و از جنبه‌های ظاهری این عالم عبور می‌کند و از خدا برای رشد مدد می‌طلبد، باید به ولایت پناه بیاورد. از پناهگاه ولایت است که می‌توان به مقصد و هدف توحیدی نائل شد. بینایی مال قلب، روح و جان است. چشم ابزار است. اولیای خدا چشمشان به خواب می‌رود، امّا روحشان بیدار و بیناست. ایمان و هدایت دارای مراتبی است. عطای حق دریغ و محدودیتی ندارد، هرقدر ظرف وجودی انسان بزرگتر شود، بهره و نصیب او بیشتر می‌شود. هدایت ابتدایی برای همۀ خلق است. گروهی که هدایت ابتدایی را پذیرا شدند و حقّ ایمان و هدایت را ادا کردند، هدایت متعالی و خاص را به‌عنوان پاداش از خدا دریافت می‌کنند. کسی که برای خدا قیام کند، خدا به او قوّت قلب می‌دهد و او را مدد می‌کند. غیرخدا را کاره‌ای ندانستن، یکتاپرست، یکّه‌بین و یکّه‌شناس بودن، نگاه بزرگی است.

وصفی از وادی عشق

سخن گفتن از وادی محبّت و عشق و به ظواهر عشق پرداختن، غیر از خودِ عاشقی است. مؤمنان برجسته در داوری جامعه، عاقل نیستند و رفتارهای آنها از نظم عقلایی زندگی این جهانی خارج است. یَقُولُونَ اِنَّهُم خُولِطُوا. آنچه سبب کنار گذاشتن محاسبات ظاهری و دنیوی شده و باعث اندیشه، عمل و سخن در فضای دیگری می‌شود، شناخت و راه پیدا کردن به حقیقتی عظیم است. انسان دل به کسی می‌بازد که حسن و جمالی در او ببیند. اگر با حسن صفاتی یا حسن افعالی خدا آشنا شویم نمی‌توانیم دل نبازیم. کنار گذاشتن عقل ظاهری و حسابگر از روی تصنّع، اشتباه است؛ در فضا و شهر عقل باید عاقلانه زندگی کرد، شهر عشق، شهر و افق دیگری است. نمی‌توان عاقل بود ولی عاشقانه رفتار کرد. راه عاشقی این است که دیداری با معشوق حاصل شود یا حداقل بویی از حُسن و جمال او استشمام شود. از خدا بخواهیم جلوه‌ای از حسن و جمال خود را به ما نشان دهد تا راه عاشقی بر ما گشوده شود‌. کسی که عاشق شود، از نظم زندگی عقلایی و منطقی و قیودات ظاهری، حتّی قیودات زندگی مقدس‌مآبانه فارغ و به فضای دیگری وارد می‌شود و به اقتضای آن فضا رفتار خواهد کرد. اوّلِ راه دوست داشتن این است که در شعاع دوست داشتن خود و به‌خاطر نفع و بهره‌ای که از محبوب می‌برد، او را هم دوست بدارد‌. در حقیقت خودش را دوست دارد و او وسیله است. امّا دوست داشتن واقعی فرا رفتن از خود را ایجاب می‌کند. کمال دوستی آن است که محبوب هرآنچه از تندی و عتاب هم بکند، او را دوست داشته باشد. اگر حواسمان جمع باشد، خدا و جلوه‌های حسن او را می‌بینیم، عاشق می‌شویم و دل می‌بازیم.