محمّدتقی بهجت فومنی 

ولادت: ۱۳۳۴ هـ.ق.                       محلّ­ولادت: فومن گیلان.

وفات: ۱۴۳۰هـ.ق.                         محلّ­دفن: حرم­حضرت­معصومه علیهاالسّلام، مسجد­بالاسر.  

محلّ­تحصیل: کربلا، نجف، قم.

اساتید: حضرات محمّدحسین غروی اصفهانی، میرزامحمّدحسین نائینی، سیّدابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاء­الدّین عراقی و ... .

استادعرفان: آقا سیّدعلی قاضی طباطبایی.

تألیفات: یک دوره­اصول­(در ده مجلّد)، حاشیه بر ذخیرةالعبادِ محمّدحسین­غروی و ... .

     ایشان پس از طیّ دروس مقدّماتی در ایران برای ادامه­ی تحصیل رهسپار حوزه­ی نجف شد. به محضر هر یک از استادانِ بنام حوزه، راه می­یافت، خوش می­درخشید. یکی از دانشمندان نجف می­گفت: «ایشان در درس، به مرحوم آیت­الله غروی­اصفهانی امان نمی­داد و پیوسته بحث­ها را مورد نقد قرار می­داد». در همان ایّام علاوه بر فراگیری دروس به تدریس سطوح عالیّه در نجف اشرف پرداخت؛ به طوری که یکی از استادانِ کفایةالاصول، آخوند خراسانی محسوب می­شد و هم زمان در تألیف سفینةالبحار با مرحوم شیخ عباس قمی همکاری داشت.

     روح بزرگش تنها در پی چنین توفیقات بالای علمی نبود لذا هم زمان با تلاش بی­وقفه در دروس حوزه به محفل آقاسیّدعلی قاضی راه یافت و در حالی که هجده­سال بیشتر نداشت پای­بند مجلس آن استادِ مسلّم­عرفان شد. امّا برخی فضلای نجف که با طریق عرفان مخالف بودند نامه­ای به پدر آیت­الله بهجت نوشتند که پسرت به جای درس و بحث، نزد سیّدعلی قاضی می­رود. پدر ایشان نیز در نامه­­ای به آیت­الله بهجت نوشت که راضی نیستم جز واجبات عمل دیگری انجام­دهی. از آن پس ایشان سکوت اختیار کرد. آیت­الله شیخ عبّاس قوچانی می­فرمود: «در ایّام سکوت آیت­الله بهجت درهایی از ملکوت به روی ایشان باز شده­است که مرا ملزم کرده­اند سرِّ ایشان را فاش نکنم». استاد سیّدمحمّدحسن قاضی در توصیف احوالات ایشان می­نویسد: «کسی گمان نکند که این حالت انقطاع و اشتغال دائمی به ذکر خدا در ایّام پیری بر ایشان عارض شده بلکه در ایّام جوانی در نجف به این خصیصه شناخته می­شدند که به ذکر خدا عادت کرده بودند. نگاهی گذرا به شخصیّت بزرگوار ایشان، از درجه­ی اشتغال به نفس و راز و نیاز و انقطاع به پروردگار خبر می­دهد. اخیراً از ایشان خواستم تا اجازه دهند مشاهدات خود را از او بنویسم ولی شدیداً انکار و خودداری کردند».

     بیش از شش دهه از عمر شریفش به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشته و به واسطه­ی شهرت­گریزی غالباً در منزل تدریس کرده­است. همواره در توصیه­ها، به تهذیب و اصلاح نفس تأکید داشت. از دستورالعمل های ایشان است که فرمودند: هیچ ذکری، بالاتر از «ذکر عملی» نیست؛ هیچ ذکر عملی، بالاتر از « ترک معصیت در اعتقادیات و عملیات نیست». ظاهر این است که ترک معصیت به قول مطلق، بدون «مراقبه دائمیّه»، صورت نمی گیرد.