مقداد

غلام نرگس مست تو تاج دارانند

خراب باده لعل تو هوشیارانند

تو را صبا و مرا آب دیده شد غمّاز

و گرنه عاشق و معشوق رازدارانند

نه من بر آن گل عارض غزل سرایم و بس

که عندلیب تو از هر طرف هزارانند

(دیوان حافظ، برگزیده از غزل ۱۹۰)

مقداد بن عمرو کندی حضرمی، معروف به مقداد بن اسود زهری از مردم حضر موت بود.

در یکی از جنگ های دوران جاهلیت پای مردی از قبیله کنده را مجروح ساخت و به مکه گریخت و هم پیمان اسود بن عبد یغوث زهری شد و او مقداد را به پسرخواندگی پذیرفت.

بدین جهت به مقداد بن اسود زهری شهره شد. پس از بعثت خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله و سلم وی جزو نخستین کسانی بود که اسلام آورد و مورخان اسلامی وی را هفتمین مسلمان برشمردند. وی از بزرگان صحابه و مردی فاضل و دانشمند، شریف، شجاع و بزرگوار بود.

از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل است که فرمود: خداوند عزّوجلّ مرا به دوستی چهار نفر دستور فرمود و به من خبر داد که آنان مرا دوست دارند. آن چهار تن عبارت اند از: علی، مقداد، ابوذر و سلمان.

مقداد از جمله مسلمانان مکی بود که در اثر ستم مشرکان مکه به دیار حبشه هجرت کرد. سپس به مکه بازگشت و راهی مدینه شد و در تمامی جنگ‌های پیامبر اسلام همچون بدر و احد و... شرکت کرد. او از تیراندازان مشهور بود.

رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، دختر عموی خود (ضباعه) دختر زبیر بن عبدالمطلب را به ازدواج او درآورد. مقداد پسری داشت به نام معبد که در جنگ جمل در سپاه عایشه بود و کشته شد.

پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، مقداد از معدود مسلمانی بود که از مسیر حق منحرف نگشت و در دلش هیج شبهه ای خطور نکرد. در آن فتنه دلش به سان پاره آهن بود.

او به هنگام خلافت عثمان و بیعت مردم با او، به مخالفت برخاست و در دفاع از علی بن ابی طالب سخن گفت.

سرانجام در سال ۳۳ قمری در سن ۷۰ سالگی در جرف، منطقه‌ای در یک فرسنگی مدینه درگذشت و به مدینه منتقل و در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. ۱

پیامبر اکرم (ص) هماره مقداد را می ستود و می فرمود:

« خداوند مرا امر کرده که .... مقداد را دوست داشته باشم.» ۲

گاه با عبارتی لبریز از مهر و محبّت چون « مرحبا بک یا مقداد» ۳ ؛ آفرین بر تو باد ای مقداد! صفات شایسته او را ستایش می کرد و در زمان های مختلف وی را به ادامه راه خود با پیروی از امام علی (ع) سفارش می نمود. ۴ و به خاطر آگاهی و هوشیاری کم نظیر مقداد خرسند گشته، آیاتی که درباره مقام والای وی نازل می شد، بیان می فرمود. ۵

» منابع:

۱/ الاصابه ج ۳، الاستیعاب ج ۳، اسدالغابه ج ۵، اعیان الشیعه ج ۱۰، معجم رجال الحدیث ج ۱۸ .

۲/ بحارالانوار، ج ۲۲، ص ۳۵۲ ؛ عیون اخبارالرضا(ع)، ج ۲ ، ص ۳۲.

۳/ تفسیر امام حسن عسکری(ع)، ص ۱۲۱؛ ر. ک: تفسیر فرات کوفی، ص ۲۱۳، شرح الاخبار، ص ۴۹۷؛ الاختصاص، ص ۱۲.

۴/ هدایة الکبری، ص ۱۰۳؛ تفسیر العیاشی، ج ۲، ص ۲۹۸؛ نورالثقلین، ص ۱۹۷ ؛ کنزالدقائق، ج ۱۲، ص ۵۸۴ .

۵/ تفسیر القمی، ج ۲، ص ۳۰۱ ؛ بحارالانوار، ج ۲۲ ، ص ۳۴۹.

------------------------------------------

» لینک مرتبط:

*مقداد – معرّفی کتاب