[۱]. «میزان» هفتمین برج از بروج دوازده‌گانه‌ی سالِ شمسی است، معادل آبان‌ماه. [فرهنگ فارسی؛ محمّد معین؛ مؤسسه انتشارات امیرکبیر؛ تهران؛ ۱۳۶۴؛ جلد۴، ص۴۴۹۳]

[۲]. این تاریخ عیناً همان‌گونه که در شناسنامه‌ی مرحوم تناوش آمده است، نقل گردید.

[۳]. «اَفجِه» قصبه‌ای است جزو دهستان لواسان بزرگ. بخش افجه‌ی شهرستان تهران در پنج کیلومتری شمال‌شرق گلندوک، منطقه‌ای کوهستانی و سردسیر است. [فرهنگ فارسی؛ جلد۵، ص۱۵۸]

[۴]. نام پدرِ مرحوم سیِدجلال تناوش، در شناسنامه «سیّدرضا» درج شده است، امّا در برخی مدارک رسمی دیگر نظیر «کتابچه خدمت افسران وظیفه ارتش شاهنشاهی ایران»، «محمّدرضا» درج شده است که درستِ آن «سیّدمحمّدرضا» است.

[۵]. در مورد معنای کلمه‌ی «تناوش»، دکتر محمّدمهدی اسلامیه (در گفت‌وگوی مورّخ دهم اسفندماه ۱۳۹۱) چنین بیان می‌کند:

«تناوش» یعنی کسی که حقیقت را توانسته تناول کند، بخورد و جزء وجودش شود. آقاسیّدمحمّدرضا، پدرِ سیّدجلال، در دوران پهلوی و مقطعی که همگان ناگزیر از انتخاب نام خانوادگی برای خود شدند، با رویکردی قرآنی این نام را برای خود برگزید.

تناوش کلمه‌ای قرآنی است. در قرآن کریم (سوره‌ی سبأ آیه‌ی ۵۲) می‌خوانیم: «وَ قالُوا آمَنَّا بِهِ وَ أَنَّى لَهُمُ التَّناوُشُ مِنْ مَکانٍ بَعیدٍ».

این آیه اشاره دارد به نفی سخن کسانی که در قیامت ادّعای ایمان می‌کنند و به نوعی ذکر خیری است از کسانی که به‌موقع به حقیقت ایمان آورده‌اند. معنی آیه چنین است:

و (در آن حال) می‏گویند: «به حقّ ایمان آوردیم!» ولی چگونه می‏توانند از فاصله‌ی دور به آن دسترسی پیدا کنند!

بعضی معانی ذکرشده برای تناوش در تفاسیر و منابع قرآنی عبارت است از: گرفتن، اخذکردن، دست‌یافتن، جدّیت در تحصیلِ مطلوب، اخذ و تناول، پی چیزی رفتن و طلب‌کردن و برگرفتن چیزی. بعضی هم آن را به معنیِ «گرفتنِ باسهولت» دانسته‏اند.

به‌نظر می‌رسد «تناوش» با واژگانی چون «نوش»، «نوشاندن» و «نوشیدن» پیوند داشته باشد.

در تحریر نکات فوق استفاده شد از منابع زیر:

- ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن؛ تألیف حسین‌بن‌محمّد راغب اصفهانی‏؛ ترجمه و تحقیق: غلامرضا خسروی حسینی؛ انتشارات مرتضوی؛ تهران؛ ۱۳۷۴؛ جلد۴، ص۴۱۰/

- تفسیر آسان؛ محمّدجواد نجفی‌خمینی؛ انتشارات اسلامیه؛ تهران؛ ۱۳۹۸ ﻫ.ق.؛ جلد‏۱۶، ص۱۹۹/

- أطیب البیان فی تفسیر القرآن؛ سیّدعبدالحسین طیّب؛ انتشارات اسلام؛ تهران؛ ۱۳۷۸؛ جلد۱۰، ص۵۸۲/

- تفسیر روشن؛ حسن مصطفوی؛ مرکز نشر کتاب؛ تهران؛ ۱۳۸۰؛ جلد۱۵، ص۷۸/

- تفسیر عاملی؛ نوشته‌ی ابراهیم عاملی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری؛ انتشارات صدوق؛ تهران؛ ۱۳۶۰؛ جلد۷، ص۲۱۹/

- تفسیر نمونه؛ ناصر مکارم شیرازی؛ دارُالکتب‌الإسلامیه؛ تهران؛ ۱۳۷۴ (چاپ اوّل)؛ جلد۱۸، ص۱۵۵/

[۶]. برگرفته از گفته‌های محمّدمهدی اسلامیه در تاریخ دهم اسفند ۱۳۹۱/

[۷]. میرزا خلیل کمره‌ای (متوفّای ۱۴۰۵ ﻫ.ق.) عالمی سرشناس و جامع‌الاطراف بوده است که طیّ دهه‌های بیست تا پنجاه /۱۳۲۰-۱۳۵۹ ﻫ.ش./ با داشتن چهره‌ای علمی در جامعه‌ی ایران نقش قابل‌ملاحظه‌ای در شکل‌دهی به افکار مذهبی در سطح عمومی داشته است. [نشریه میقات حج؛ شماره‌ی ۴۶؛ زمستان ۱۳۸۲؛ ص۱۰۸ (مقاله‌ای با عنوان «مروری بر دیدگاه‌ها و فعّالیّت‌های مرحوم آیت‌الله میرزا خلیل کمره‌ای» نوشته‌ی «رسول جعفریان»]

[۸]. برگرفته از گفته‌های مهدی طیّب در تاریخ دوم دی‌ماه ۱۳۹۱/

[۹]. مجاهد نستوه آیت‌الله طالقانی (متولّد ۱۲۸۹ هجری‌شمسی)، بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، امام جمعه تهران شدند و ریاست شورای انقلاب را نیز برعهده داشتند.

[۱۰]. برگرفته از گفته‌های فاطمه انصاری همدانی (تناوش) در تاریخ نوزدهم خردادماه ۱۳۹۳/

[۱۱]. «تقریظ» نوشته‌ای است غالباً تأییدآمیز، به قلم شخصی که برای خوانندگان شناخته‌شده و صاحب‌اعتبار باشد، در معرّفی و مدح یک اثر، که در ابتدای آن اثر می‌آید و وظیفه‌ی معرّفی و شناساندن آن اثر را به خواننده با هدفِ تشویق در مطالعه‌ی آن اثر، عهده‌دار است. نگارنده‌ی تقریظ یادشده «حاج ملاّ باقر واعظ طهرانی» بوده است.

[۱۲]. مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز چاپ تاکنون؛ خان‌بابا مشار؛ ناشر: مؤلّف؛ تهران؛ ۱۳۴۱ هجری‌شمسی؛ جلد۳، ص۳۴/

[۱۳]. همان؛ ص۳۵۸۱/

[۱۴]. برگرفته از گفته‌های فاطمه انصاری‌همدانی (تناوش)، در تاریخ بیست‌وهشتم بهمن‌ماه ۱۳۹۲/

[۱۵]. «امجد» یعنی «بزرگوار و جوانمرد و باشرف». [لغت‌نامه دهخدا؛ علی‌اکبر دهخدا؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ تهران: ۱۳۷۷؛ جلد۳، ص۳۳۳۷ (مدخل «امجد»)]

[۱۶]. برگرفته از دست‌نوشته‌ی محمّدمهدی اسلامیه؛ تابستان ۱۳۹۳/

[۱۷]. نام شریفِ این مادر در شناسنامه‌ی مرحوم سیّدجلال تناوش «فاطمه» درج شده است، ولی به ایشان «زهرابیگم» هم می‌گفته‌اند. لقبِ احترام‌آمیزی که مرحوم سیّدمحمّدرضا تناوش به‌جهت شرافتِ نَسَب و خانواده و ویژگی‌های مرحوم پدرِ «فاطمه‌بیگم» به ایشان داده بود، «آقازاده‌خانم» بوده است. [برگرفته از گفته‌های فاطمه انصاری‌همدانی (تناوش)]

[۱۸]. برگرفته از گفته‌های فاطمه انصاری‌همدانی (تناوش)، در تاریخ دوم آذرماه ۱۳۸۸/

[۱۹]. همان.

[۲۰]. آیت‌الله سیّدحسن حسینی لواسانیŠ متولّد سوّم ماه مبارک رمضان ۱۳۰۸ ﻫ.ق. در نجف اشرف و متوفّای ۲۵ جمادی‌الثّانی ۱۴۰۰ ﻫ.ق. می‌باشند که پیکر شریف‌شان در دارالزهد حرم مطهر رضوی در مشهد مقدّس دفن گردیده است. ایشان پس از پدیده‌ی جنگ اوّل جهانی، هرج‌ومرج و آمدن طاعون و سختی‌های ناشی از آن در کشور عراق در سال ۱۳۳۳ ﻫ.ق. برخی از عزیزان و نزدیکان خویش را از دست داده و تصمیم مهاجرت به سوی ایران می‌گیرد که در طول مسیر به علّت ابتلا به بیماری مادر، همسر و سه فرزند خود را از دست می‌دهند. [طنین روحانی در زندگانی خاندان لواسانی؛ سیّدابراهیم حسینی لواسانی؛ انتشارات تکسوار حجاز؛ مشهد؛ ۱۳۸۴؛ صص۶۱، ۶۷، ۶۸ و ۱۱۲]

[۲۱]. برگرفته از گفته‌های فاطمه انصاری‌همدانی (تناوش)، در تاریخ دوم آذرماه ۱۳۸۸/

[۲۲]. همان.

[۲۳]. تاریخ دفن سیّدمحمود تناوش دوم شهریور ۱۳۷۵ است. [سامانه‌ی جست‌وجوی اموات بهشت‌زهرا]

[۲۴]. تاریخ دفن سیّدجمال تناوش بیست‌ودوم اسفند ۱۳۸۷ است. [سامانه‌ی جست‌وجوی اموات بهشت‌زهرا]

[۲۵]. برگرفته از گفته‌های فاطمه انصاری‌همدانی (تناوش)، در تاریخ دوم آذرماه ۱۳۸۸/