پیش‌درآمد

صبح بسیار زودی بود. صدای نم‌نم باران به‌طور ملایم به گوش می‌رسید و گاه گاهی صدای پای عابری سکوت داخل را می‌شکست. من نزدیک بخاری نشسته و به فکر فرو رفته بودم که عاقبت چه خواهد شد؟ غرض از خلقت، سیر تکاملی بشر بوده است - بسیار خوب- پس جهنّم برای چه و بهشت چه معنی دارد؟ اگر بهشت و جهنّمی است و معاد معاد جسمانی است؛ پس لقاء حق یعنی چه؟

صدایی که از دل برمی‌خاست و بر دل و قلب می‌نشست به گوش دلم آوازی درداد که ای از همه‌جا بی‌خبر! مگر نه اینکه تا اندی پیش در حال شوریدگی زمزمه‌ی گیاهان شنیدی؛ اذکار گل‌های رنگارنگ گوش می‌کردی؛ حرکت زمین با چشم ظاهر دیدی؛ ستارگان هفت آسمان با فاصله‌ی بسیار کم در بالای سر دیدی؛ در گوشه‌ای از حیاط استخر دیدی؛ جمعیت دیدی؛ سرور و بهجت مه‌طلعتان دیدی؛ آوازشان به گوش ظاهر شنیدی؛ رفت و آمدشان را حس بنمودی؛ آیا قبلاً به این مکاشفات اعتراف بنمودی؟ دیدم واقعاً مشکل بود. گفته بودند زمین در حرکت است؛ ستارگان کرات دیگری هستند که هزاران مرتبه از زمین خاکی ما بزرگتر هستند؛ اگر مسافت آنها تا زمین ۲۰ میلیون سال نوری است، پس چطور شد که من به چشم ظاهر فواصل هر طبقه از آسمان‌ها را هم علاوه بر دیدن، حس بنمودم؟ ماه را شاید بتوان با چشم مسلّح دید؛ ولی من با چشم عادی، انوار مختلفه‌اش را نه تنها در شب، بلکه با مجموعه‌ای از ستارگان اطرافش در روز آفتابی روز جمعه، از میدان تجریش دیدم. (روز پاییزی تقریباً ۲ ساعت بعد از ظهر) آسمان و زمین را پر از نور دیدم. چرا قبلاً اینها را نمی‌دیدم؟ پس معاد جسمانی است. چطور می‌شود جسم لطیف‌تر می‌شود و نور و آن هم نور مطلق؛ و به لقاء حق می‌رسد؟ به نظرم خیلی ساده آمد. گفتم وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ اْلاِنسَ ِالاّ لِیَعْبُدُونِ.[۱]