سیره‌ی اخلاقی حضرت مهدیارواحنافداه

سیره‌ی اخلاقی حضرت بقیـّﺔ‌الله الاعظمارواحنافداه‌ یعنی خلق‌وخو و خطّ مشی و شیوه‌ی سلوک آن حضرت در زندگی، در روایات و احادیث بسیاری بیان شده است. در این بخش به بررسی برخی از این خصوصیّات براساس روایات می‌پردازیم.

امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف درمقابل جلال الهی‌ به‌شدّت خاشع و متواضع هستند‌؛ تاجایی‌که به عُقابی تشبیه شده‌اند که هنگام فرود و نشستن بر زمین سر به زیر افکنده است. آن حضرت در اوج جلال و شکوه‌، غرق خشوع و تواضعند. جلال خداوند‌ در وجود حضرت بقیّـّﺔ‌الله‌ الاعظم‌ارواحنافداه‌ متجلّی است؛ زیرا وجود حجّت‌خدا مظهر تامّ و آیینه‌ی تمام‌نمای اسماء و صفات الهی است و تمامی اسماء و صفات حضرت حق یکپارچه در وجود حضرت مهدی‌ارواحنافداه‌ تجلّی کرده و درنتیجه آن حضرت بسیار باشکوه و باعظمت رؤیت می‌شوند. حضرت مهدی ارواحنا فداه همواره خوف و خشیت حضرت حقّ را در دل دارند و مقرّب‌ترین بنده‌ی خدا بودن، ذرّه‌ای غرور بر دل ایشان وارد نمی‌کند. پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: یَکُونُ مِنَ اللّٰهِ عَلىٰ حَذَرٍ لٰا یَغْتَرُّ بِقَرٰابَتِهِ:[i] او از خدا می‌ترسد و به‌دلیل مقرّب بودن در نزد خداوند [یا به‌خاطر قرابتى که به پیامبرخدا(صلی الله علیه و آله و سلّم) دارد‌]‌ مغرور نمی‌شود.

حضرت مهدی ارواحنا فداه سنگینی و وقار خاصّی دارند. آرامش و متانت و وقار الهی‌ در وجود ایشان موج می‌زند و اثری از سبکی یا نا‌آرامی و تلاطم در وجودشان یافت نمی‌شود.

رَسُولِ‌اللهِ صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند‌: بَعَثَ اللّٰهُ رَجُلاً مِنْ اَطٰائِبِ عِتْرَتِی وَ اَبْرٰارِ ذُرِّیَّتِی عَدْلاً مُبارَکاً زَکِیّاً لٰا یُغٰادِرُ مِثْقٰالَ ذَرَّةٍ:[ii] خداوند مردى را از پاکیزگان و بهترین فرزندان من برانگیزد که عادل و مبارک و منزّه است و به اندازه‌ی ذرّه‌ای خیانت نمی‌کند.

آن حضرت اندکی به دنیا دلبستگی ندارند و بعد از ظهور نیز برای خود بنایی برپا نمی‌کنند و به‌دنبال فراهم ساختن امکانات دنیوی برای خویش نیستند. پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: لٰا یَضَعُ حَجَراً عَلىٰ حَجَرٍ:[iii] آن حضرت سنگی را بر سنگی نمی‌نهد.

حضرت مهدی ارواحنا فداه در زمان ظهور نیز راه زهد را ادامه می‌دهند و جامه‌هایی سخت و درشت‌بافت و پشمین بر تن می‌کنند و از جامه‌های لطیف و راحت‌ دوری می‌گزینند. همانند جدّ بزرگوار خویش حضرت علی(علیه السلام) نان جو می‌خورند و حکمرانی بر جهان‌ ذرّه‌ای ایشان را به‌سوی رفاه در زندگی مادّی سوق نخواهد داد و این در زمانی است که همه‌ی خلق در راحتی و آسایش کامل زندگی می‌کنند. امام رضا(علیه السلام) فرمودند‌: وَ مٰا لِبٰاسُ الْقٰائِمِ اِلَّا الْغَلِیظُ وَ مٰا طَعٰامُهُ اِلَّا الْجَشِبُ‏:[iv] و قائم(علیه السلام) را جز جامه‌ی درشت‌بافت و غذاى ناگوار نخواهد بود.

علم و حلم امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف از تمامی خلق افزون‌تر است؛ چه در دانایی و آگاهی و چه در بردباری و مدارا پیشتاز عالمیان خواهند بود. همچنین در روایت است که خُلق حضرت مهدیارواحنا‌فداه همچون خُلق پیامبراکرم‌(صلی الله علیه و آله و سلّم) است. رَسُولِ‌اللهِ صلی الله علیه و آله و سلّم خود می‌فرمایند‌: اَلْمَهْدِیُّ مِنْ وُلْدِی ... اَشْبَهُ النّٰاسِ بِی خَلْقاً وَ خُلْقاً:[v]‌ مهدی(علیه السلام) از فرزندان من و ازلحاظ خلقت و اخلاق شبیه‌ترین مردم به من است. اخلاق رَسُولِ‌اللهِ صلی الله علیه و آله و سلّم تجسّم قرآن[vi]‌ و همان خُلقی است که خداوند متعال آن را ستود و فرمود: ‌وَ اِنَّکَ لَعَلىٰ‏ خُلُقٍ عَظِیمٍ:[vii]‌ همانا تو بر خُلقی عظیم استواری. اخلاق امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز همین‌گونه است.

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: لٰا یَقْرَعُ اَحَداً فِی وِلٰایَتِهِ بِسَوْطٍ اِلّٰا فِی حَدٍّ:[viii] در زمان حکمفرمایى خود‌ کسى را با تازیانه نمی‌زند؛ مگر اینکه بخواهد حدود الهی را جارى کند.

امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نسبت‌به افراد نیازمند، تهیدست و مستمند بی‌نهایت دل‌رحم و مهربان هستند. آنچنان با صفا و صمیمیّت با فقرا مواجه می‌شوند که با دستان شریف خود لقمه در دهان مسکینان و بینوایان می‌گذارند.

مشی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف عدالت است و با همگان به عدالت رفتار می‌کنند.[ix] آن حضرت حقّ هر مظلومی را می‌ستانند و اجازه نمی‌دهند فرد ضعیفی مورد تعدّی قرار گیرد و حقّی از او ضایع شود. اگر به کسی ذرّه‌ای ظلم شود، حقّ او را تماماً از ظالم می‌ستانند.