نباید گمان کرد مقام رضا با اظهار عواطف در مصائب تعارض دارد. عواطف به دو سطح عواطف نفسانى و عواطف ربّانى تقسیم مى‌شوند. مثلاً هنگامى که شخصى از دنیا مى‌رود، بستگان او صرفاً به دلیل اینکه او نسبتى با آنها داشته است متأثّر مى‌شوند و اظهار اندوه مى‌کنند و مى‌گریند؛ به‌گونه‌اى که اگر نسبتى با آنها نداشت در گذشت وى براى ایشان مطلقاً تأثّرانگیز نبود. به این نوع عاطفه که آمیخته با خودخواهى است عاطفه‌ى نفسانى گفته مى‌شود. امّا عاطفه‌ى ربّانى، دیگرخواهى منزّه از هر خودخواهى است و سبب آن ارزش‌هایى است که در شخص مقابل وجود دارد، خواه نسبت خانوادگى و خویشاوندى با او وجود داشته باشد یا نداشته باشد. اظهار تأسّف و اندوهى که جنبه‌ى ترحّم الهى دارد، هیچ تعارضى با مقام رضا ندارد. از منظر دیگر، تأثّر، اظهار اندوه و گریستن اهل رضا مربوط به جنبه‌ى خلقى و طبیعت آنهاست و این در حالى است که قلب آنان مملوّ از رضا و خشنودى حق تعالى مى‌باشد.

نمونه‌هایى از این اظهار اندوه و حتّى گریستن از سر حُزن در عین وجود روحیّه‌ى رضا را در پیامبر اکرم و اهل‌بیت بزرگوارش علیهم السلام مى‌توان مشاهده کرد.

هنگامى که ابراهیم پسر پیامبر اکرم۹ در سن هجده ماهگى از دنیا رفت، آن حضرت در حالى که جنازه‌ى فرزند را در آغوش داشتند به‌نحوى مى‌گریستند که اشک بر محاسن شریفشان جارى بود. ایشان در پاسخ کسى که از چگونگى امر سؤال کرد، فرمودند: اِنَّما هذا رَحمَةٌ وَ مَن لا یَرحَمُ لا یُرحَمُ: این از مظاهر رحمت و عطوفت است و هرکس رحم نمى‌کند، مورد رحمت الهى قرار نمى‌گیرد.[۱] و نیز فرمودند: یَحزَنُ القَلبُ وَ تَدمَعُ العَینُ وَ لا نَقُولُ ما یُسخِطُ الرَّبَّ: چشم مى‌گرید و  

دل اندوهگین مى‌شود و آنچه سبب نارضایتى خداست به زبان نمى‌آوریم.[۲]

همین‌طور هنگامى که طفلى که نوه‌ى زینب دختر ایشان بود از دنیا رفت، چشمان حضرت پر از اشک شد و فرمودند: اِنَّما هِىَ رَحمَةٌ یَجعَلُهَا اللهُ فى قُلُوبِ عِبادِهِ وَ اِنَّما یَرحَمُ اللهُ مِن عِبادِهِ الرُّحَماءَ: این از مظاهر رحمت و عطوفت است که خداوند در دل‌هاى بندگانش قرار مى‌دهد و خداوند تنها بندگان اهل رحمت و عطوفتش را مورد رحمت قرار مى‌دهد.[۳]

نمونه‌ى دیگر این اظهار عاطفه و رحمت الهى را در گریستن حضرت زینب علیها السّلام در بعد از ظهر
عاشورا، بر پیکر بى‌سر و آغشته به خون حضرت اباعبدالله علیه السلام مى‌توان مشاهده کرد.

بنابراین اندوهگین شدن و گریستن در ماتم عزیزان، به‌ویژه صالحان و نیکان و به‌خصوص اولیاى خدا، جلوه‌اى از رحمت و عطوفت الهى است و تعارضى با راضى بودن از مقدّرات الهى ندارد.