معرفت حقیقى آن است که با بهره‌گیرى از تفکّر، از چشمه‌ى درون شخص سرزند و لذا در مسیر کسب معرفت، اصل، تفکّر خود سالک است و سالک باید با تفکّر، زمین وجود خویش را کَند و کاو کند تا به چشمه‌ى معرفت، که در درونش پنهان است، دست یابد و از زلال معرفت درونى سیراب شود و به دیگر تشنه‌کامان نیز بنوشاند. البتّه همچون برخى زمین‌ها که به علّت سختى و سِفتى، وسایل حفّارى قادر به کندن آن نیست و لذا مقدارى آب در آن زمین مى‌ریزند تا در زمین نفوذ و آن را نرم کند تا بتوان در آن حفّارى کرد، سالک نیز در آغاز راه مى‌تواند با بهره‌گیرى از سخنان و استفاده از نوشته‌هاى عارفان به‌طور محدود، زمین وجود خود را براى اینکه بتوان به نیروى فکر آن را کاوید و به چشمه‌ى درون راه یافت، آماده سازد. امّا اگر کسى بخواهد تا پایان عمر از بیرون در حوض وجود خویش آب معرفت بریزد، اشتباه بزرگى است؛ زیرا آبى که از درون نجوشد و جارى نباشد، پس از مدّتى ماندن، متعفّن و لجن‌آلود مى‌شود و شخص به غرور و ادّعا و یا اتلاف عمر با لفّاظى‌هاى عارف‌مسلکانه و بازماندن از عرفان حقیقى دچار مى‌گردد. امّا آبى که از چشمه مى‌جوشد، همواره زلال و گواراست.

کارى ز درون جان تو مى‌باید         و ز قصّه شنیدن این گره نگشاید

یک چشمه‌ى آب در درون خانه         به زان رودى است که از برون مى‌آید