Get the Flash Player to see this player.

time2online Joomla Extensions: Simple Video Flash Player Module

  کانال تلگرام اهل ولاء کانال تلگرام اهل ولاء اینستاگرام اهل ولاء


دوشنبه ۳ دی
۱۴۰۳

21. جمادي‌الثاني 1446


23. دسامبر 2024






حسن سلوک با خلق
تالیفات استاد - کتاب مصباح الهدی
حسن سلوک با خلق

۞     امیرالمؤمنین علیه السّلام فرمود: مَن اَصلَحَ ما بَینَهُ وَ بَینَ اللهِ اَصلَحَ اللهُ ما بَینَهُ وَ بَینَ النّاسِ: هر کس آنچه را بین او و خداوند است، اصلاح کند، خداوند آنچه را بین او و مردم است، اصلاح میکند.

۞            ایمان با میل و اختیار است نه از روی اجبار. باید با دل با دیگران معاشرت کرد و دل در جلو باشد و محبّت را جلو بیندازیم.

۞     اَلمُؤمِنُ بِشرُهُ فى وَجهِهِ وَ حُزنُهُ فى قَلبِهِ: مؤمن شادی‌اش در چهرهاش و اندوهش در دلش است. غصّهها را پنهان کن و تنهایی بخور، خوشیها را ظاهر کن و با رفیقت بخور.

۞       هر چه کنی به خود کنی . در حدیث قدسی است: کَما تُدینُ تُدانُ: با تو همانگونه رفتار میشود که تو با دیگران رفتار میکنی. إن أحسَنتُمَ أحسَنتُم ِلأنفُسِکُم وَ اِن اَسَأتُم فَلَها: اگر خوبی کنید، به خود خوبی کردهاید و اگر بدی هم کنید، به خودتان کردهاید.

۞     هر کار خوبی که نسبت به دیگران انجام دهی، در واقع آن خوبی را به خودت کردهای. اگر جنازهی مؤمنی را غسل بدهی و کفن کنی و بر آن نماز بخوانی و آن را تشییع کنی و دفن کنی، گویا خودت را غسل دادهای و کفن کردهای و بر خودت نماز خواندهای و جنازهی خودت را تشییع کردهای و دفن کردهای؛ لذا اگر بعد از مرگت این کارها را برای جنازهات نکردند، مهم نیست.

۞     اگر جنازهی دو نفر نیازمند کفن باشد و تو بخواهی کفن خود را بدهی، به کسی میدهی که بیشتر دوستش داری. این به خوبی نشان میدهد که تو در واقع دنبال خودت میگردی و کفن را به خودت میدهی.

۞     ابتدا خدا فرمود:  هر طور عمل کنید، همانطور با شما عمل میکنم.  (کَما تُدینُ تُدانُ)، بعد فرمود:  همانطور که با شما عمل میکنم، با دیگران رفتار کنید.  (تَخَلَّقُوا بِأخلاقِ اللهِ).

۞     هر طور که میخواهی خدا و اولیائش با تو رفتار کنند، تو با زیردستانت رفتار کن. باید محبّت کرد تا محبّت دید. خدا مُبَدِّل‌ُ‌السَّیِّئاتِ‌‌الحَسَنات است، شما هم با خلق همینطور باشید.

۞            پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: مُداراةُ النَّاسِ نِصفُ الایمانِ وَ الرِّفقُ بِهِم نِصفُ العَیشِ: مدارا کردن با مردم نیمی از ایمان و به نرمی رفتار کردن با آنها نیمی از زندگی شایسته است.

۞     امامان و دوستان واقعی آنها قدرت معاشرت و نشستن با همهی گروهها را دارند. در دنیا، هم با اهل طبیعت و جهنّم میتوانند بنشینند و هم با اهل بهشت و مؤمنانی که اهل آخرت و ثوابند، و هم در جوار قرب الهی با مقرّبین اُنس و معاشرت دارند. این از بزرگی و شرح صدر آنهاست که صفات حق‌تعالی در آنها تجلّی کرده است.

۞     با پایینتر و ضعیفتر از خودت، چه از نظر مادّی و چه معنوی، بنشین و دست بر سرشان بکش تا خدا و خوبان خدا هم با تو بنشینند و دست لطف بر سرت بکشند.

۞            مؤمن عون مؤمن و فاسق زینت مؤمن است.  با دوستان مروّت با دشمنان مدارا . هیچ کس را نرانید و با همه با محبّت رفتار کنید.

۞            هیچ کس را رد نکن که راه خودت بسته میشود.

۞     رفیق کسی است که دست از رفیقش بر ندارد، حتّی اگر معصیت‌کار شود؛ همانطور که خدا دست از بندهاش بر نمیدارد، حتّی اگر گناه‌کار باشد. در روایت است که حقّ مؤمن بر برادر مؤمنش آن است که اَن یَنصُرَهُ ظالِماً وَ مَظلُوماً: او را چه ظالم و چه مظلوم باشد، یاری کند. مقصود از یاری هنگامی که ظالم است، این است که او را از ظلم کردن باز دارد.

۞     یکی از رفقا میگفت: همهی آدمها بندهزادهاند و بندهزادهها بعضی خوب و سر به‌‌راهند و بعضی ناقلا و شلوغکارند. پدر بیشتر از آنچه به فکر بچّههای خوب و سر به‌‌راه خود است و برای آنها وقت میگذارد، در فکر بچّههای ناقلا و شلوغکارش است و وقت صرف آنها میکند. خدا و اولیائش هم همینطورند. طبعاً کسی که به همهی خلق اعمّ از سر به‌‌راه و شلوغکار مثل فرزندان خود نگاه میکند، به همهی آنها علاقمند است و خواستار سعادت همهی آنهاست و نسبت به بچّههای شلوغکارش حالت تأسّف و دل‌سوزی دارد؛ نه حالت عناد و کینه.

۞     نگاه فرد بینا و اهل معرفت به آدمهای ناقلا و شلوغکار، همچون نگاه یک پزشک به شخص بیمار است که نگاه خیرخواهانه و دل‌سوزانه است. همان کسی که ناقلا است و به شما ظلمی کرده است، آنچه که به دست او برای شما واقع شده که کار خداست و قطعاً مصلحت شما در وقوع آن بوده است، پس آن فرد ناقلا به شما ضرری نزده، بلکه به خودش ضرر زده است و در نتیجه مستحقّ‌ ترحّم و دل‌سوزی است، نه عداوت و دشمنی.

۞     به عزّت و اختیار کسی لطمه نزن که خدا هم عزّت و اختیار خلقش را مراعات کرده است. فرموده است: لا اِکراهَ فِی الدّینِ: در پذیرش دین اکراه و اجباری در کار نیست. و فرموده است: قُلِ الحَقُّ مِن رَبِّکُم فَمَن شَاءَ فَلیُؤمِن وَ مَن شَاءَ فَلیَکفُر: بگو حق از جانب پروردگارتان آمد، هر کس که خواست، ایمان میآورد و هر کس هم که خواست، کافر میشود. و فرموده است: اِنَّا هَدَینَاهُ السَّبیلَ اِمّا شَاکِراً وَ اِمّا کَفُوراً: ما او را به راه درست رهنمون شدیم، خواه شاکر باشد و پذیرا شود و خواه کفران کند و نپذیرد.

۞     عزّت و آبروی مؤمن خیلی ارزش دارد. برای همین است که ثواب قرضالحسنه بیشتر از صدقه است، چون در قرضالحسنه، عزّت مؤمن محفوظ است. خوب است کسی که قرضالحسنه میدهد، در دل قصد کند که پس نگیرد، مگر اینکه خود قرض کننده بخواهد پس بدهد؛ امّا در ظاهر به او بگوید این پول را به شما قرض میدهم تا هر وقت داشتید، یا پس از فلان مدّت به من پس بدهید؛ تا عزّت قرض گیرنده محفوظ بماند.

۞     پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: صِل مَن قَطَعَکَ وَ اعفُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَ اَعطِ مَن حَرَمَکَ وَ اَحسِن اِلىٰ مَن أَساءَ اِلَیکَ: با کسی که از تو قطع رابطه کرده است، ارتباط برقرار کن و از کسی که به تو ستم کرده است، درگذر و به کسی که تو را از عطای خویش محروم داشته است، اعطا کن و به کسی که به تو بدی کرده است، خوبی کن. این خلاف مزاج انسان است. معلوم میشود فایدهی بزرگی در این معامله خوابیده است. این که به کسی خوبی کنی که به تو خوبی کرده است، خوب است، امّا خوب بزرگ و علامت مردانگی این است که به کسی خوبی کنی که به تو بدی کرده است. اگر این کار را بکنی، مرد میشوی و بزرگ میشوی. این اخلاق خداست. خدا با ما هم همین کار را میکند. ما با خدا و اولیائش بدی میکنیم، ولی آنها جلوی عطا و فضلشان را نمیگیرند و محروممان نمیکنند. اینها که پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم فرموده است، صفت خدا و اولیائش است که به ما یاد میدهد و میخواهد ما را هماخلاق خدا کند. این کار خیلی پرقیمت است؛ شراب تلخ است که حافظ میگوید:  شراب تلخ میخواهم که مردافکن بود زورش . دیروز که ضعیف و محروم بودی، او به تو ظلم کرد و احتیاجت را به تو نداد، حالا که قدرت و امکانات یافتی، شکرش این است که او را عفو کنی و حوائج او را برطرف نمایی. این برای مزاج بشر سنگین است؛ امّا برای دوستان اهل بیت علیهم السّلام چندان سنگین نیست.