انسان موجودی مرکّب از روح و جسم است و حقیقت انسانی او روح است نه بدن. بدن مَرکَب انسان است. ما انسان‌ها راه زیادی آمدیم تا به عالَم طبیعت و دنیا رسیدیم. ابتدا در عالَم انوار[i] بودیم. با ورود به عالَم انوار، مرکبی از جنس نور در اختیار ما قرار گرفت و بر آن سوار شدیم تا اینکه آن عالَم طی شد. سپس از آن مرکب پیاده شدیم و مَرکب مزبور در آن عالم ماند و ما وارد عالَم اظلّه و اشباح (سایه‌ها) شدیم و در آنجا بر مرکبی از جنس شَبَح سوار شدیم. پس از طی کردن آن عالَم، از مرکب شبحی هم پیاده شدیم و آن مرکب در آن عالم ماند و ما وارد عالَم ذَر شدیم. در عالَم ذر بر مرکبی از جنس آن عالَم سوار شدیم و پس از طیّ آن عالَم نیز از مرکب ذرّه‌ای پیاده شدیم و آن مرکب در عالم ذر ماند و خود ما وارد عالَم طبیعت شدیم. در این عالم سوار بر مرکبی خاکی به نام جسم شدیم که متناسب با عالَم طبیعت است. پس از طیّ عالَم طبیعت از مرکب جسم هم پیاده می‌شویم، بدن ما می‌میرد و آن را دفن می‌کنند و متلاشی می‌شود و ما وارد عالَم برزخ شده و سوار بر مرکبی به نام قالب مثالی می‌شویم. عالَم برزخ هم که تمام شد، وارد عالَم قیامت شده و سوار بر مرکبی از جنس آن عالَم خواهیم شد.

انسان همچون مسافری است که قسمتی از سفرش را با هواپیما، قسمت دیگر را با اتومبیل و بخش دیگر را با کشتی طی می‌کند. خود مسافر غیر از هواپیما، اتومبیل و کشتی است. خود انسان نیز غیر از پیکرهایی است که به عنوان مرکب در هر عالَم در اختیارش قرار می‌گیرد.

نکته‌ی مهم این است که گاهی ظهور مرکب و وسیله‌ی نقلیّه، مانع توجّه به کسی می‌شود که سوار بر آن است. فرض کنید یک اتومبیل بسیار شیک و خوش استیل و زیبا از خیابان رد می‌شود و همه‌ی افراد، خیره خیره به آن اتومبیل نگاه می‌کنند. وقتی اتومبیل رد شد، اگر از آنها سؤال شود: راننده‌ی اتومبیل زن بود یا مرد؟ عینکی بود یا نه؟ لباس او چگونه بود؟ جواب خواهند داد: به راننده چه کار داریم؟ ماشین را ندیدی چقدر زیبا بود؟!

خداوند متعال در آفرینشِ بدنی که زن بر آن سوار است، زیبایی و ظرافت‌ بیشتری به خرج داده است. اگر این مرکب بی‌پرده در جامعه عرضه شود، توجّه همگان به سمت بدن، که مرکب زن است معطوف می‌شود و هیچ کس توجّه نمی‌کند و اهمیّت نمی‌دهد که روحی که بر این مرکب سوار است، کیست؟!

زن یعنی شخصیّت انسانی زن. زن یعنی اندیشه و کمالات انسانی و دانش و تفکّرات زن و در یک جمله، یعنی روح زن. امّا هنگامی که زن بدن خود را آرایش و تزیین می‌کند و در جامعه در معرض دید قرار می‌دهد، همه‌ی توجّه‌ها به بدن او متمرکز می‌شود و کسی به دید یک انسان، با اندیشه، دانش، روحیّات و اخلاق انسانی به او نمی‌نگرد. یعنی شخصیّت انسانی او در پشت زیبایی جسمانی او گم می‌شود.

اسلام می‌گوید: ای زن! بدن تو حجاب و مانع دیده شدن شخصیّت توست، پس آن را بپوشان تا خودت دیده شوی و توجّه‌ها به شخصیّت انسانی‌ات متمرکز شود. حجاب، مانع دیده شدن تو نیست؛ بلکه برای این است که خودِ حقیقی‌ات دیده شود. بدنت را بپوشان تا خودت دیده شوی؛ تا هنگامی که به تو نگاه می‌کنند، به دانش، اندیشه، اخلاقیّات، شخصیّت و حقیقت وجودی و جنبه‌ی انسانی‌ات توجّه کنند. ای زن! آن هنگام که خدا روح تو را آفرید، فرمود: فَتََبارَکَ اللهُ اَحسَنُ الخالِقینَ[ii]: آفرین بر خدا، نیکوترین آفرینندگان. این اشتباه بزرگی است که تمام زیبایی خود را در پیکر جسمانی و مرکب خاکی‌ات بدانی. اگر حقیقت خود را بشناسی، می‌بینی که جلوه‌ی جمال بی‌نهایت خدایی. خداوند زیبایی‌های زیادی در وجود تو پنهان کرده است. خود را کشف کن.

اگر زنی به زیبایی‌هایی که خداوند در روحش تعبیه کرده است پی ببرد، هرگز به زیبایی ظاهری‌اش نمی‌نازد. ای زن! خود را با مرکبت عوضی نگیر، که تو خیلی بالاتر از آن هستی.

چقدر کوته فکری و تنگ نظری است که زن فکر کند هیچ بخش خواستنی‌تر و جذّاب‌تر و دوست داشتنی‌تر از بدن، در او وجود ندارد. شخصی را در نظر بگیرید که قصری بسیار مجلّل با تالارها و سالن‌های فوق‌العاده زیبا دارد. این قصر مجلّل، انباری و سرویس بهداشتی هم دارد. طبیعتاً در قصر به این زیبایی، انباری و حمّام و توالت را نیز زیبا درست کرده‌اند. امّا چقدر کوتاه فکری است که صاحب این قصر، به هر مهمانی که بر او وارد می‌شود، انباری، دستشویی و توالت آن را نشان دهد. زیبایی شخصیّت زن که خدا در روح او قرار داده است کجا و زیبایی پیکر جسمانی‌اش کجا؟!

البتّه اسلام نمی‌گوید همین مرکب را هم به طور مطلق و همیشه بپوشان. بلکه می‌گوید آن را آرایش کن و به همسرت تجلّی کن که خداوند برای این کار به تو اجر می‌دهد. امّا بدنت را در جامعه عرضه نکن که خودت گم می‌شوی.

پس حجاب برای دیده نشدن زن نیست؛ بلکه برای دیده شدن اوست.