Get the Flash Player to see this player.

time2online Joomla Extensions: Simple Video Flash Player Module

  کانال تلگرام اهل ولاء کانال تلگرام اهل ولاء اینستاگرام اهل ولاء


دوشنبه ۳ دی
۱۴۰۳

21. جمادي‌الثاني 1446


23. دسامبر 2024






تذکّر آغازین
تالیفات استاد - کتاب سر حق

صرف نظر از ایرادات اساسی که بر ادلّه و شواهد منکران و مخالفان عرفان و تصوّف وارد است، باید توجّه داشت که هدف آماج نفی و طرد قرار دادن عرفان و جدا اعلام نمودن حساب آن از اسلام و تشیّع، در شرایط حاضر امری نادرست و ناموجّه است؛ زیرا در جهان کنونی که بشر پس از چند قرن افراط در مادّیگری و دنیاگرایی، سرخورده و ناکام از بیراهه‌ای که طی نموده، متحیّر و سرگردان، در پی مکتب و مرامی است که روح تشنة معنویّت او را سیراب نموده و نیازهای فر‌ا‌حیوانی و فرا‌طبیعی او را پاسخ گوید، و در طلب این خواسته، هر مدّعی عرفان و معنویّت را لبّیک می‌گوید تا شاید گم‌شدة خویش را در کلام و مرام او بیابد[i]، حذف کردن عرفان از اسلام، قوی‌ترین جاذبه‌ای را که می‌توان به وسیلة آن انسان سرخوردة عصر ما را به مکتب حیاتبخش اسلام و مذهب نجات‌بخش تشیّع جذب و هدایت نمود، از اسلام و تشیّع باز می‌ستاند و اسلام و تشیّع را از آن محروم می‌سازد. این جفایی است به اسلام و تشیّع، همان گونه که به انسان و بشریّت.

در سرزمین خودمان نیز که به دلیل ضعف مدیریّت‎ها و سوء عملکردهای برخی از دست‌اندرکاران و مانع تراشی‌ها و سنگ اندازی‎های برخی از قدرت‌های جهانی، نظام اسلامی در عملی ساختن شعارهای انقلاب و آرمان‌های مردم، در برخی از زمینه‌ها کارآمدی لازم را از خود نشان نداده و با سم‎پاشی‌ها و یأس‎آفرینی‌های رسانه‌های بیگانه و پیام‎رسانان داخلی بیگانگان، نوعی ناامیدی و یأس نسبت به توانمندی و حقّانیّت اسلام، در ذهن برخی از مردم، خصوصاً تحصیلکرده‌ها، پدید آمده است، یکی از جذّابترین دریچه‌هایی که از اسلام به روی اهل دانش و اندیشه می‌توان گشود، عرفان است و نفی عرفان از اسلام و تشیّع، زمینه‎ساز روی آوردن آن‎ها به مکاتب منحرف و الحا‌دی و جریانات آلوده و فاسد غربی است، که این نیز جفایی به اسلام و تشیّع و نیز به نسل جوان و اهل فکر و فضل کشورمان است.

نفی عرفان از اسلام هدفی است که دقیقاً در راستای از بین بردن جاذبة اسلام برای انسان عصر ما، از سوی برخی متفکّران غربی همچون ریچارد هاتمن، ماکس هورتن و ... دنبال شده[ii] و برخی از اسلام‌ستیزان غرب باور جامعة ما نیز به جدّ آن را پی‎گیری نموده‌اند. اینان مصرّانه در مقام اثبات این مدّعا بوده‌اند که آثار غنی بر جای مانده از عرفای سترگ و صاحب نام دنیای اسلام، ربطی به دین اسلام نداشته و از سایر اقوام و ادیان مایه گرفته است و اساساً اسلام و قرآن فاقد غنا و عمقی است که بتواند جانمایة عرفان بلندی شود که با جلوه‌های آن در ادبیّات عرفانی فارسی و عربی مواجه می‏باشیم. بر این اساس باید بسیار هشیار بود که از سر کج‌سلیقگی و یا سطحی‌اندیشی، ندانسته آب به آسیاب دشمنان قسم خوردة اسلام و تشیّع نریخت. بعضاً مشاهده شده است که نویسندگان مسلمان و اسلام‌دوست، ناآگاهانه به این دام افتاده‌اند و متعصّبانه کوشیده‌اند اثبات نمایند عرفان ربطیبه اسلام ندارد و اندیشه‌ها و آئین‌های عرفانی اسلام، از فلاسفة یونان یا ایرانیان باستان و یا هندوها و اهل کتاب و چینیان، به حوزة اسلامی وارد شده و حسابش از قرآن و معصومین جداست[iii].



  1. فراوانی مکاتب و کتب روحی و بسیاری مشتریان آن در دهه‌های اخیر، در دنیای غرب و حتّی در جوامع غرب گَزیدة شرقی، واقعیّتی است که مدّعای فوق را تأیید می‎کند.
  2. ن.ک. به: همایون همّتی، کلیّات عرفان اسلامی، ص۶۴ تا ۶۹/
  3.  وجود مشترکات و مشابهات بین برخی سخنان و رسوم عارفان مسلمان با اقوام و ادیان مذکور سبب چنین قضاوت ناروایی شده است، لکن مسلّم است که وجود مشترکات و مشابهات بین سخنان و رسوم دو گروه یا دو مکتب، دلیل بر این نخواهد بود که یکی، از دیگری ناشی شده است. قطعاً بین اسلام و مسیحیّت و یهودیّت و زرتشتیّت نیز مشترکات و مشابهاتی وجود دارد، چنان که بین متون اسلامی و فرهنگ‌های بشری نیز در حوزة رفتار، اخلاق و اندیشه، مشترکات و مشابهاتی می‌توان یافت. ولی بی‌شک بدان معنی نیست که قرآن و روایات، از تورات و انجیل و اوستا، یا وداها و ... اخذ و ناشی شده است. به همین ترتیب وجود مشترکات و مشابهاتی بین برخی از ابعاد عرفان ناب شیعی، با تصوّف مسیحی، یهودی، زرتشتی، هندی، چینی و ...، نمی‌تواند دلیل وارداتی و غیر خودی بودن عرفان در حوزة اسلامی شمرده شود. از سوی دیگر اگر بنا به عقاید یا مراسم غیرمشترک یک مکتب با مکتب دیگری، بطلان آن مکتب اثبات شد، بطلان مکتب دوم را کهدر وجوه دیگری با آن مکتب مشابهت دارد، نمی‌توان از آن نتیجه گرفت. چنین خطاهایی در مقام قضاوت در مورد عرفان اسلامی، در نوشته‌ها و سخنان برخی نویسندگان و گویندگان مسلمان نیز به چشم می‌خورد.