برخی از سالکان و سرسپردگان به شخصیّت‎های عرفانی یا علاقمندان و دلباختگان به آن‎ها، چه در عرصة عقیده‎مندی و تبعیّت خویش از آن شخصیّت‎ها و چه در مقام اثبات حقّانّیت و علوّ مقام و مکانت شخصیّت‎های مورد علاقه و اعتقاد خود برای دیگران و اثبات درستی راه و مرام خویش، یعنی باورمندی و پیروی از آن شخصیّت‎‎ها، کشف و کراماتی را به آنان نسبت می‏دهند و وجود آن کشف و کرامت‌ها را دلیل تردید ناپذیری برای عظمت و شایستة سر‌سپاری بودن آن شخصیّت‎ها می‌شمارند. این رویّه از دیرباز تاکنون در بین مریدان و علاقمندان به شخصیّت‎های عرفان و تصوّف رایج بوده و کتاب‌های بسیاری حاوی داستان‌های کشف و کرامات عارفان، از قرون گذشته تا عصر ما به رشتة تحریر درآمده است.

در بعضی موارد نیز سالک مکاشفات خود و یا توانایی‌های روحی به دست آمدة خویش در انجام خوارق عادات و کرامات را دلیل حقّانیّت راه و راهبر خود تلقّی کرده و به اعتبار آن‎ها، بر ایمان و ثبات قدمش درآن راه افزوده می‏شود. 

صرف نظر از آن دسته از کشف و کرامات و خوارق عادات که ناسازگار و معارض با عقل و وحی است و بی‎شک چیزی جز افسانه‌پردازی‌های مرید برای جلب و جذب مریدان تازه برای پیر و مرشد خود نیست و چه بسا روح آن پیر و مرشد هم از چنین افسانه‌هایی که حول شخصیّت او ساخته و به او نسبت داده‌اند بی‌خبر بوده و قلباً از این سخنان بیزار باشد، در زمینة کشف و کرامات باید به نکات زیر توجّه داشت.

سرزدن کرامات و خوارق عادات و دست دادن مکاشفات و شهود باطنی را به هیچ وجه دلیل حقّانیّت و صحّت راه شخص و وجود وجهة ربوبی و شمول توفیقات و تأییدات الهی برای وی نمی‌توان به حساب آورد و هر شخصی را که دارای کشف و کراماتی بود الزاماً نمی‌توان عارف شمرد. باید دانست که برخی از مکاشفات، چیزی جز تصویر نفس خود شخص در فضای خیال او نیست و چنین مکاشفات انعکاسی به هیچ وجه بیانگر حقایق عالمنبودهوتلازمیباحقّانیّتالهیعقایدوروششخصندارند.[i] همچنین انجام کارهای خارق‎العاده از طریق توسعة قدرت‌های روحی حاصل از تمرینات و ریاضات، دلیل حقّانیّت فرد نیست؛ زیرا همان طور که از راه ریاضات رحمانی و انجام طاعات و عبادات شرعی، قوای روحی شخص بیدار و فعّال و بالنده می‌شود، با ریاضات شیطانی و غیرشرعی نیز می‏توان قوای نفس را فعّال و تقویت نموده و با استفاده از آن، کارهای خارق‌العاده انجام داد.

بنابراین همان گونه که در قدرت‌های ظاهری، همچون قدرت بدنی یا توانمندی اقتصادی، یا قدرت نظامی و یا اقتدار سیاسی، هیچ تلازمی بین قدرت وحقّانیّت نیست و از راه‌های درست و نادرست و مشروع و نامشروعمی‏توان به آن قدرت‌ها دست یافت و در نتیجه، داشتن چنان قدرت‌هایی دلیل بر صحّت سخن، اندیشه، عقیده، مرام و آیین شخص دارندة آن قدرت‌ها نیست؛ در قدرت‌های باطنی و روحی نیز چنین تلازمی وجود ندارد. بهترین شاهد بر این امر، خوارق عاداتی است که به دست مرتاضانی انجام می‏شود که به خدا و دین و معارف دینی بی‌اعتقاد بوده و بالتّبع تارک احکام الهیوحتّی بعضاً آلودة به اعمال زشت و پلید می‌باشند.