Get the Flash Player to see this player.

time2online Joomla Extensions: Simple Video Flash Player Module

  کانال تلگرام اهل ولاء کانال تلگرام اهل ولاء اینستاگرام اهل ولاء


دوشنبه ۳ دی
۱۴۰۳

21. جمادي‌الثاني 1446


23. دسامبر 2024






ضرورت نقد و گزینش
تالیفات استاد - کتاب مدیریت اسلامی

حقایق انکار ناپذیرِ فوق نباید سبب شود که خود را از آگاهی نسبت به نتایج تحقیقات دانشمندان مدیریّت در سایر جوامع بی‌نیاز بپنداریم؛ زیرا در مسیر تحقیق برای کشف و استنباط تئوریها و روشهای متناسب با فرهنگ و جامعة اسلامی ایرانی خودمان، آگاهی از یافته‌های محقّقان سایر جوامع می‌تواند سودمند و قابل استفاده باشد.

اسلام در عین توجّه دادن به این که حاصل اندیشه و کاوش بشری، برخلاف وحی الهی که مصون از خطا و بیانگر همة حقیقت است، همواره نسبی و قابل تکمیل و بعضاً آمیخته به خطا و اشتباه است،[۱] بر بهره‌گیری از نتایج تحقیقات و افکارِ دانشمندان و اندیشمندان بشری تأکید و مسلمانان را به کسبِ دانشِ سودمند حتّی از جوامع و سرزمینهایِ غیر اسلامی تحریض نموده است.[۲] و در عین تأکید بر دقّت کردن فرد بر سالم بودنِ غذای فکریِ خود،[۳] به استقبال از سخنِ حقّ، از سوی هر کس ابراز شده باشد، تشویق کرده است.[۴] به همین ترتیب در عین تأکید بر تشخیص و پذیرش و تبعیّت از بهترین سخن، مسلمانان را به شنیدنِ سخنانِ گوناگون دعوت کرده است.[۵] به همین نحو در عین این که در مواردی که بین تشخیص عقلانی انسان با تبیین وَحیانی قرآن و عترت تعارضی ظهور نماید، بر لزوم منطبق ساختن اندیشة بشری بر محتوای وحی الهی تأکید می‌ورزد[۶] و فرد را از تأویل و تفسیرِ وحی و کلامِ معصوم در جهت منطبق ساختنِ آنها با محصولات تفکّر بشری بر حذر می‌دارد،[۷] برای عقل و اندیشه و تتبّع و تحقیق حرمت و
منزلت والایی قایل می‌باشد.
[۸] بر این اساس، کسبِ اطّلاع و آگاهی از حاصلِ تحقیقات و تفکّراتِ دانشمندانِ مدیریّت دیگرِ جوامع، با در نظر داشتن ملاحظات فوق در مرحلة پذیرفتن و تبعیّت، یعنی نقّادانه و گزینشی مواجه شدن و بهره گرفتن از آنها، اقدامی سازگار با توصیه‌های اسلام بشمار می‌رود.[۹] همین امر است که مطالعه و بهره‌گیری از تألیفات و ترجمه‌های حاوی نظریّات و یافته‌های دانشمندان دیگر جوامع را موجّه می‌سازد؛ لیکن در شرایطی که در تأیید و ردّ محتویات آنها حتّی در جوامعی که این‌گونه آثار و نظریّات شکل گرفته‌اند نیز در بین دانشمندان و محقّقانِ رشتة مدیریّت، اتّفاقِ نظر وجود ندارد، به هیچ‌وجه جایز نیست که مدیران جامعه اسلامی‌مان ساده‌انگارانه تحلیلها و تجویزهای مطرح شده در آنها را یکجا و به طور مطلق بپذیرند و به اجرا گذارند. وجود کتابهای مدیریّتیِ حاویِ نظریّات دانشمندانِ سایر جوامع، حتّی اندکی از مسؤولیّتِ خطیر و حیاتیِ محقّقان مسلمانِ میهنمان را در امرِ تحقیقِ مبتنی بر جهان‌بینی و انسان‌شناسیِ اسلام و با بهره‌گیری از منابعِ اسلامی، در زمینة سازمانهای کشور خودمان، نمی‌کاهد.



[۱]- سورة اسراء، آیة ۸۵/ «وَ مَا اُوتیتُمْ مِنَ ﭐلْعِلْمِ إلاّ قَلیلاً: و به شما انسانها از علم جز اندکی داده نشده است».

[۲]- مجلسی، بحار الانوار، ج ۱، ص ۱۷۷. «قالَ النَّبِی صلّی الله علیه و آله و سلّم : ﭐطْلُبُواْ ﭐلْعِلْم وَ لَوْ بِالصّینِ: پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: در پی کسب دانش باشید ولو در کشور چین». و آمُدی، غررالحکم و دررالکلم، فصل ۳۰/ «قالَ عَلِی علیه السّلام : خُذِ ﭐلْحِکْمَةَ أنّیٰ کانَتْ فَإنَّ ﭐلْحِکْمَةَ ضالَّةُ ﭐلْمُؤْمِنِ: حضرت علی علیه السّلام فرمود: دانش و حکمت را، هر جا که بود فرا گیرید؛ زیرا حکمت گمشدة مؤمن است».

[۳]-محدّث قمّی، سفینة البحار، ج ۲، ص ۸۴. «عَنْ أبی جَعْفَرٍ ﭐلْباقِرِ علیه السّلام فی قَوْلِهِ تَعالیٰ: «فَلْیَنْظُرِ ﭐلإنْسانُ إلیٰ طَعامِهِ» ما طَعامُهُ؟ قالَ علیه السّلام : عِلْمُهُ ﭐلَّذی یَأْخُذُ، عَمَّنْ یَأْخُذُ: از امام باقر علیه السّلام در مورد این سخن خدا که: «انسان باید در خوراک خود به دقّت بنگرد» (سورة عبس، آیة ۲۴) پرسیدند: مقصود از «خوراکِ خود» چیست؟ حضرت علیه السّلام فرمود: علمی که فرا می‌گیرد، به این دقّت کند که از چه کسی فرا می‌گیرد».

[۴]- آمُدی، غررالحکم و دررالکلم، فصل ۳۰. «قالَ عَلِی علیه السّلام : خُذِ ﭐلْحِکْمَةَ مِمَّنْ أتاکَ بِها وَ ﭐنْظُرْ إلیٰ ما قالَ وَ لا تَنْظُرْ إلیٰ مَنْ قالَ: حضرت علی علیه السّلام فرمود: دانش و حکمت را از هر کس که برای تو آورد بگیر و به محتوای سخن دقّت کن و به این که چه کسی گفته است منگر».

[۵]- سورة زُمَر، آیة ۱۸. «فَبَشِّرْ عِبادِ ﭐلَّذینَ یَسْتَمِعُونَ ﭐلْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أحْسَنَهُ: پس بشارت ده کسانی را که به همة سخنان گوش فرا می‌دهند، پس آنگاه از نیکوترین آنها پیروی می‌نمایند».

[۶]- سیّد رضی، نهج البلاغه خطبة ۱۷۶. «ﭐتَّهِمُوا عَلَیهِ آرائَکُمْ: (به هنگام تعارض اندیشة بشری با قرآن)، اندیشه‌های خود را در برابر قرآن متّهم بدانید». و خطبة ۱۳۸. «یَعْطِفُ ﭐلرَّأْی عَلَی ﭐلْقُرْآنِ إذا عَطَفُواْ ﭐلْقُرْآنَ عَلَی ﭐلرَّأْی: (امام زمان علیه السّلام به هنگام ظهور) اندیشه‌ها را بر قرآن منعطف و منطبق می‌سازد، در شرایطی که پیش از او قرآن را بر اندیشه‌ها تطبیق داده‌اند».

[۷]- فیض کاشانی، تفسیر الصّافی، مقدّمة پنجم. «قالَ ﭐلنَّبِی صلّی الله علیه و آله و سلّم : مَنْ فَسَّرَ ﭐلْقُرْآنَ بِرَأْیِهِ فَلْیَتَبَوَّءَ


مَقْعَدَهُ مِنَ ﭐلنّارِ: پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: هر کس قرآن را طبق نظر خود تفسیر کند، جایگاهش از آتش دوزخ آکنده خواهد شد».

[۸]- محدّث قمّی، سفینة البحار، ج ۲، ص ۲۱۴. «قالَ رَسُولُ اللهِ صلّی الله علیه و آله و سلّم : ما قَسَمَ اللهُ لِلْعِبادِ شَیْئاً أفْضَلَ مِنَ ﭐلْعَقْلِ: رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمود: خدا چیزی برتر از عقل را قسمت بندگان نساخته است».

[۹]- محدّث قمّی، سفینة البحار، ج ۲، ص ۲۱۹. «قالَ أمیرُ ﭐلْمُؤمِنینَ علیه السّلام : ﭐلْعِلْمُ کَثیرٌ فَخُذُواْ مِنْ کُلِّ شَیءٍ أحْسَنَهُ: حضرت علی علیه السّلام فرمود: دانشها بسیارند، پس از هر چیز بهترینش را برگزیده و بگیرید».